Η λατρεία του θεού Ποσειδώνα
Οι πρωτόγονοι Έλληνες είχαν εντυπωσιαστεί με το θέαμα της θάλασσας που περιβάλλει από παντού τη χώρα τους. Θεωρούσαν τη γη ως ένα απέραντο νησί που κείτονταν πάνω στη θάλασσα. Γι'αυτό ο Ποσειδώνας ήταν ο γαιήοχος, δηλαδή ο θεός που στήριζε τη γη, όπως ο Άτλαντας στήριζε τον ουρανό.
Η τρίαινα ήταν το όπλο του. Με αυτή σήκωνε τα τεράστια κύματα και τράνταζε ταυτόχρονα τη γη. Ήταν ο ενοσίχθων, ο εννοσίγαιος και σχετίζονταν με τις χθόνιες θεότητες του Κάτω Κόσμου. Με την ιδιότητα αυτή τιμόταν σε μερικά από τα πιο σπουδαία ιερά του στην Αρκαδία, στο Ταίναρο και την Ερμιόνη. Απέδιδαν έτσι στον Ποσειδώνα τους σεισμούς της γης.
Κοντά στην Τροιζήνα είχε ναό, όπου λατρεύονταν με το επίθετο φυτάλμιος. Δηλαδή ο θεός που βοηθά τη βλάστηση να αναπτυχθεί. Με τον τρόπο αυτό έδιναν μεγάλη σημασία στη γονιμοποιό δύναμη του νερού. Στα Άλωα, τη γιορτή της βλάστησης στην Αττική, γινόταν πομπή προς τιμή του Ποσειδώνα Φυτάλμιου ως θεού της βλάστησης.
Ήταν ο θεός των αλόγων και των ταύρων και λατρεύονταν ως ίππειος και ταύριος. Σύμφωνα με ένα αρκαδικό θρύλο, η Δήμητρα θέλοντας να ξεφύγει από το κυνηγητό του Ποσειδώνα, μεταμορφώθηκε σε φοράδα. Ο θεός πήρε τη μορφή αλόγου για να σμίξει μαζί της. Από την ένωση τους γεννήθηκε μια κόρη και το άλογο Αρίωνας (Παυσανίας, Αρκαδικά 25.5 και 25.7).
[25.5] πλανωμένῃ γὰρ τῇ Δήμητρι, ἡνίκα τὴν παῖδα ἐζήτει, λέγουσιν ἕπεσθαί οἱ τὸν Ποσειδῶνα ἐπιθυμοῦντα αὐτῇ μιχθῆναι, καὶ τὴν μὲν ἐς ἵππον μεταβαλοῦσαν ὁμοῦ ταῖς ἵπποις νέμεσθαι ταῖς Ὀγκίου, Ποσειδῶν δὲ συνίησεν ἀπατώμενος καὶ συγγίνεται τῇ Δήμητρι ἄρσενι ἵππῳ καὶ αὐτὸς εἰκασθείς.
[25.7] ...τὴν δὲ Δήμητρα τεκεῖν φασιν ἐκ τοῦ Ποσειδῶνος θυγατέρα, ἧς τὸ ὄνομα ἐς ἀτελέστους λέγειν οὐ νομίζουσι, καὶ ἵππον τὸν Ἀρείονα: ἐπὶ τούτῳ δὲ παρὰ σφίσιν Ἀρκάδων πρώτοις Ἵππιον Ποσειδῶνα ὀνομασθῆναι.
Ορφικός ύμνος προς το θεό Ποσειδώνα
Ποσειδώνος θυμίαμα, σμύρναν
Κλῦѳι, Ποσείδαον γαιήοχε, κυανοχαῖτα,
ἵππιε, χαλκοτόρευτον ἔχων χείρεσσι τρίαιναν,
ὃς ναίεις πόντοιο βαѳυστέρνοιο ѳέμεѳλα,
ποντομέδων, ἁλίδουπε, βαρύκτυπε, ἐννοσίγαιε,
κυμοѳαλής, χαριδῶτα, τετράορον ἅρμα διώκων,
εἰναλίοις ῥοίζοισι τινάσσων ἁλμυρὸν ὕδωρ,
ὃς τριτάτης ἔλαχες μοίρης βαѳὺ χεῦμα ѳαλάσσης,
κύμασι τερπόμενος ѳηρσίν ѳ' ἅμα, πόντιε δαῖμον·
ἕδρανα γῆς σώζοις καὶ νηῶν εὔδρομον ὁρμήν,
εἰρήνην, ὑγίειαν ἄγων ἠδ' ὄλβον ἀμεμφῆ.
Μετάφραση
Άκουσε, Ποσειδώνα, που κατέχεις τη γη με τη γαλανή χαίτη,
φίλε των ίππων που κρατάς στα χέρια σού χάλκινη τρίαινα
συ κατοικείς στα θεμέλια του πόντου, που είναι βαθύς, άρχων του πόντου,
που ταράσσεις τη θάλασσα και βαρεία βροντάς, που σείεις τη γη,
έχεις όψη χαριτωμένη και οδηγείς τέθριππο άρμα
και με θαλάσσια σφυρίγματα τινάζεις ψηλά το αλμυρό νερό.
συ πήρες με λαχνό ως τρίτο μέρος το βαθύ ρεύμα της θαλάσσης,
και τέρπεσαι με τα κύματα, συνάμα και με τα θηρία, ω σεβαστέ θεέ.
Είθε να σώζεις τα στηρίγματα της γης και την ταχεία ορμή των πλοίων,
και να μας φέρεις ειρήνη υγεία και πραγματική ευτυχία.