Η γέννηση της Αφροδίτης
Στη Θεογονία του Ησίοδου (στίχοι 188-200), γεννήθηκε από το σπέρμα του Ουρανού, που έπεσε στη θάλασσα. Πάνω σε ένα τεράστιο κοχύλι, ο άνεμος την παρέσυρε μέχρι τα Κύθηρα, όπου πάτησε για πρώτη φορά το πόδι της. Τα Κύθηρα θεωρούνταν λοιπόν το νησί της Ουράνιας Αφροδίτης και εκεί υπήρχε το πρώτο ιερό της στον ελλαδικό χώρο. Από τα Κύθηρα πήγε στη Κύπρο, που έγινε η έδρα του πιο σημαντικού ιερού της. Στις ακτές της Κύπρου την υποδέχτηκαν οι Ώρες που στόλισαν το κεφάλι της με ένα στεφάνι και την οδήγησαν στον Όλυμπο, όπου οι θεοί έμειναν άφωνοι μπροστά στην ομορφιά της.
Μήδεα δ᾽ ὡς τὸ πρῶτον ἀποτμήξας ἀδάμαντι
κάββαλ᾽ ἀπ᾽ ἠπείροιο πολυκλύστῳ ἐνὶ πόντῳ,
ὣς φέρετ᾽ ἂμ πέλαγος πουλὺν χρόνον, ἀμφὶ δὲ λευκὸς
ἀφρὸς ἀπ᾽ ἀθανάτου χροὸς ὤρνυτο· τῷ δ᾽ ἔνι κούρη
ἐθρέφθη· πρῶτον δὲ Κυθήροισιν ζαθέοισιν
ἔπλητ᾽, ἔνθεν ἔπειτα περίρρυτον ἵκετο Κύπρον.
Ἐκ δ᾽ ἔβη αἰδοίη καλὴ θεός, ἀμφὶ δὲ ποίη
ποσσὶν ὕπο ῥαδινοῖσιν ἀέξετο· τὴν δ᾽ Ἀφροδίτην
[ἀφρογενέα τε θεὰν καὶ ἐυστέφανον Κυθέρειαν]
κικλῄσκουσι θεοί τε καὶ ἀνέρες, οὕνεκ᾽ ἐν ἀφρῷ
θρέφθη· ἀτὰρ Κυθέρειαν, ὅτι προσέκυρσε Κυθήροις·
[Κυπρογενέα δ᾽, ὅτι γέντο πολυκλύστῳ ἐνὶ Κύπρῳ·
ἠδὲ φιλομμηδέα, ὅτι μηδέων ἐξεφαάνθη.]
Λατρευτικά επίθετα της θεάς
- Ουρανία
- - η θεά του καθαρού και νόμιμου έρωτα.
- Πάνδημος
- - η θεά του ελεύθερου σαρκικού έρωτα.
- Εύκαρπος
- - η θεά της γονιμότητας της γης.
- Πελαγία, Ευπλοία, Θαλασσία
- - η προστάτιδα των ναυτικών.
- Φιλομειδής, Χρυσείη, Ευστέφανος
- - θεά της ομορφιάς, ντυμένη με υπέροχα κοσμήματα και φορέματα για να γοητεύει τους ανθρώπους.
Αφροδίτη και Άδωνης
Πολύ γνωστός είναι ο μύθος του έρωτα της με τον Άδωνη. Ο Άδωνης ήταν ο ομορφότερος νέος του κόσμου. Όταν γεννήθηκε, ήταν τόσο όμορφος, που για να το προφυλάξει, το έδωσε στην Περσεφόνη για να το μεγαλώσει. Η Περσεφόνη όμως μαγεύτηκε από την ομορφιά του και αρνήθηκε να το δώσει πίσω. Τότε οι δυο θεές άρχισαν να μαλώνουν και ζήτησαν τη συμβουλή του Δία για να λύσουν τις διαφορές τους. Ο Δίας αποφάσισε να περνάει ο Άδωνις τέσσερις μήνες το χρόνο δίπλα στην Αφροδίτη, τέσσερις μήνες δίπλα στην Περσεφόνη και τους υπόλοιπους όπου ήθελε. Από τότε ζούσε τέσσερις μήνες στον Κάτω Κόσμο και οκτώ μήνες μαζί με την Αφροδίτη.
Η κρίση του Πάρη
Φημισμένη ήταν η συμμετοχή της Αφροδίτης στον Τρωικό Πόλεμο. Όταν η Αθηνά, η Ήρα και η Αφροδίτη διεκδίκησαν τον τίτλο της ομορφότερης, ο Ζευς όρισε κριτή τον Πάρη. Ο Πάρης έδωσε τον τίτλο της ομορφότερης στην Αφροδίτη, με αντάλλαγμα να του χαρίσει την ομορφότερη γυναίκα του κόσμου. Αυτή ήταν η Ελένη, κόρη του Μενέλαου. Έτσι ο Πάρης πήγε στη Σπάρτη, όπου φιλοξενήθηκε στα ανάκτορα του Μενέλαου. Εκεί η Αφροδίτη εμφύσησε δυνατό πόθο στην Ελένη και αυτή τον ακολούθησε μέχρι την Τροία. Η αρπαγή της ωραίας Ελένης είχε ως αποτέλεσμα την έναρξη του Τρωικού Πολέμου.
Έρωτας
Ο Έρωτας ήταν το πρωταρχικό στοιχείο του κόσμου μαζί με το Χάος και τη Γη. Ήταν το στοιχείο εκείνο που ενθάρρυνε και διευκόλυνε τη γέννηση και δημιουργία της ζωής. Ο Έρωτας ήταν ο θεός του πόθου και της σεξουαλικής δραστηριότητας.
Ακόλουθος της θεάς Αφροδίτης. Είχε τη μορφή ενός όμορφου έφηβου με τόξο, βέλη και φτερά. Έτοιμος να χτυπήσει τους ανθρώπους και να τους κάνει να ερωτευτούν. Ο Έρωτας στον Πλάτωνα δεν ήταν παντοδύναμος θεός, αλλά μια δύναμη ανήσυχη και ανικανοποίητη.
Ορφικός ύμνος προς τη θεά Αφροδίτη
Ύμνος στην Αφροδίτη
Οὐρανίη, πολύυμνε, φιλομμειδὴς Ἀφροδίτη,
ποντογενής, γενέτειρα ѳεά, φιλοπάννυχε, σεμνή,
νυκτερία ζεύκτειρα, δολοπλόκε μῆτερ Ἀνάγκης·
πάντα γὰρ ἐκ σέѳεν ἐστίν, ὑπεζεύξω δέ τε κόσμον
καὶ κρατέεις τρισσῶν μοιρῶν, γεννᾶις δὲ τὰ πάντα,
ὅσσα τ' ἐν οὐρανῶι ἐστι καὶ ἐν γαίηι πολυκάρπωι
ἐν πόντου τε βυѳῶι {τε}, σεμνὴ Βάκχοιο πάρεδρε,
τερπομένη ѳαλίαισι, γαμοστόλε μῆτερ Ἐρώτων,
Πειѳοῖ λεκτροχαρής, κρυφία, χαριδῶτι,
φαινομένη, τ' ἀφανής, ἐρατοπλόκαμ', εὐπατέρεια,
νυμφιδία σύνδαιτι ѳεῶν, σκηπτοῦχε, λύκαινα,
γεννοδότειρα, φίλανδρε, ποѳεινοτάτη, βιοδῶτι,
ἡ ζεύξασα βροτοὺς ἀχαλινώτοισιν ἀνάγκαις
καὶ ѳηρῶν πολὺ φῦλον ἐρωτομανῶν ὑπὸ φίλτρων·
ἔρχεο, Κυπρογενὲς ѳεῖον γένος, εἴτ' ἐν' Ὀλύμπωι
ἐσσί, ѳεὰ βασίλεια, καλῶι γήѳουσα προσώπωι,
εἴτε καὶ εὐλιβάνου Συρίης ἕδος ἀμφιπολεύεις,
εἴτε σύ γ' ἐν πεδίοισι σὺν ἅρμασι χρυσεοτεύκτοις
Αἰγύπτου κατέχεις ἱερῆς γονιμώδεα λουτρά,
ἢ καὶ κυκνείοισιν ὄχοις ἐπὶ πόντιον οἶδμα
ἐρχομένη χαίρεις κητῶν κυκλίαισι χορείαις,
ἢ νύμφαις τέρπηι κυανώπισιν ἐν χѳονὶ Δίηι
ѳῖνας ἐπ' αἰγιαλοῖς ѱαμμώδεσιν ἅλματι κούφωι·
εἴτ' ἐν Κύπρωι, ἄνασσα, τροφῶι σέο, ἔνѳα καλαί τε
παρѳένοι ἄδμηται νύμφαι τ' ἀνὰ πάντ' ἐνιαυτὸν
ὑμνοῦσιν, σέ, μάκαιρα, καὶ ἄμβροτον ἁγνὸν Ἄδωνιν.
ἐλѳέ, μάκαιρα ѳεά μάλ' ἐπήρατον εἶδος ἔχουσα·
ѱυχῆι γάρ σε καλῶ σεμνῆι ἁγίοισι λόγοισιν.
Μετάφραση
Ω επουράνια Αφροδίτη, περίφημη, πού σκορπίζεις μειδιάματα,
γεννημένη στη θάλασσα, θεά μητέρα, πού αγαπάς τις ολονύκτιες διασκεδάσεις, σεβαστή, νυκτερινή, πού ενώνεις τους ανθρώπους σε γάμο, πού πλέκεις δόλια σχέδια, ω μητέρα της ανάγκης·
διότι τα πάντα προέρχονται από σένα, πού μπλέχτηκες με τον κόσμον
και κυριαρχείς σε τρία μερίδια καί γεννάς τα πάντα,
όσα ευρίσκονται στον ουρανόν καί όσα στην εύφορη γη
καί όσα στον βυθό της θαλάσσας, σεβαστή συμπαρακαθημένη του Βάκχου,
πού τέρπεσαι στα συμπόσια καί παρασκευάζεις τους γάμους,
ω μητέρα των ερώτων
πού χαίρεσαι στα κρεβάτια με την πειθώ και ενεργείς στα κρυφά,
βασίλισσα πού δίνεις χαρά, πού φαίνεσαι, αλλά και δε φαίνεσαι,
πού έχεις με αξιέραστες πλεξούδες τυλιγμένα τα μαλλιά σου
και κατάγεσαι από καλό πατέρα,
προστάτρια των νυμφών, συν-δείπνε σκηπτροφόρα των θεών λύκαινα
συ πού δίνεις απογόνους, φίλη των ανδρών, περιπόθητη πού παρέχεις την ζωήν
συ πού έμπλεξες τους ανθρώπους και το μεγάλο πλήθος των ζώων
με αχαλίνωτες ανάγκες από ερωτομανή φίλτρα,
έλα ω θεϊκέ γόνε πού γεννήθηκες στην Κύπρο,
ω θεά βασίλισσα, έλα χαρούμενη με ωραίον πρόσωπον,
είτε βρίσκεσαι στον Όλυμπο είτε στο ναό της Συρίας, πού παράγει πολύ λιβάνι,
είτε συ στις πεδιάδες με άρματα κατασκευασμένα από χρυσό κατέχεις τα γόνιμα λουτρά της ιερής Αιγύπτου,
ή και επάνω σε κυανά οχήματα διερχόμενη το θαλάσσιο κύμα
χαίρεσαι με τους κυκλικούς χορούς των υδροβίων ζώων
ή τέρπεσαι με τις μαυρομάτες νύμφες στη Δία,
που πηδάς μανιακά με ελαφρά πηδήματα στις αμμώδεις ακρογιαλιές
είτε ω βασίλισσα, ευρίσκεσαι εις την Κύπρο, την τροφό σου
όπου ωραίες παρθένες άγαμες και νύμφες σε υμνούν καθ' όλον τον χρόνον,
υμνούν εσένα ω μακαρία, και τον αθάνατον αγνό Άδωνη
έλα μακαρία θεά και να έχεις πολύ ευχάριστη διάθεση
διότι εσένα προσκαλώ με άγια λόγια σεμνής ψυχής.